Ugaidi
Ugaidi unaleta tishio kubwa zaidi la usalama katika Afrika Mashariki. Tangu mwaka 1998 wakati Al Qaeda ilipofanya mashambulizi yake ya kwanza dhidi ya Balozi za Marekani nchini Kenya na Tanzania, Ugaidi umebaki imara katika akili za Serikali na raia na inaibua hofu na hisia nyingi. Kuibuka kwa kundi la kigaidi linalofungamana na Al Qaeda la Al Shabaab mnamo 2006, kulikifanya kikanda hiki kuwa moja wapo ya maeneo yenye hatari zaidi kwa ugaidi barani Afrika. Kwa hivyo, Al Shabaab ilipata udhibiti wa sehemu kubwa ya Somalia ikianzisha mfumo wa serikali yenye muundo kamili wa ushuru ambao ulihakikisha ufadhili thabiti. Hii ilitoa msukumo kwa Al Shabaab kuendelea na mashambulizi dhidi ya vikosi vya usalama vya Somalia na raia walengwa na pia kuchagua walengwa katika nchi nyengine katika eneo hilo.
Mashirika ya usalama ya Somalia yakiungwa mkono na vikosi vya kigeni chini ya mwavuli wa misheni ya umoja wa Afrika nchini Somalia [African Union Mission in Somalia (AMISOM)] kwa kiasi fulani yameweza kupunguza uwezo wa Al Shabaab lakini kundi la kigaidi bado lina uwezo wa kutekeleza mashambulizi kote Afrika Mashariki. Kuna pia mkondo mpya wa Al Shabaab ambao unaonyesha kuwategemea zaidi magaidi wa ndani, waliofunzwa wakiwa nyumbani ambao hufanya kazi faraghani ambao ni mgumu kuushuku na kuuvuruga.
Inafikiriwa kuwa Al Shabbab pia wanatumia mashambulizi hayo kuongeza hadhi yao kati ya mashirika mengine ya kimataifa ya kigaidi kama Al Qaeda katika Rasi ya Arabia, Boko Haram, Al Qaeda katika Magharibi ya Kiislamu [Islamic Maghreb (AQIM)], na nchi ya kiislamu ili kuvutia ufadhili na misaada mingine. Mbali na Al Shabaab, kikanda hiki pia kinaendelea kupata vitisho kutoka kwa mashirika mengine ya kigaidi.
Kwa hivyo, katika Afrika Mashariki, changamoto kuendeleza ugaidi ni pamoja na kuendelea kuenea kwa misingi ya kidini na misimamo mikali; kuongezeka kwa tishio la ugaidi unaokuzwa nyumbani; uwepo wa mipaka inayopenyeza; kusambaza duni kwa ujasusi kati ya nchi; na upungufu katika kushughulikia mabadiliko makali na msimamo mkali unaohusiana na vurugu.
Ukuaji wa huduma za kusambaza pesa kupitia rununu pia huleta changamoto ya matumizi yanayowezekana kama njia mbadala ya ufadhili wa ugaidi.
Katika kutambua changamoto hizi, Baraza la Wakuu wa Polisi la EAPCCO, mnamo mwaka 2012, lilipitisha azimio la kuanzisha Kituo cha Ubora cha Kukabiliana na Ugaidi cha EAPCCO jijini Nairobi, Kenya. Kituo hiki cha Ubora kilianza kufanya kazi katika mwaka wa 2018 na kinakusudia kuratibu na kukuza usambazaji wa habari. EAPCCO inatambua msaada wa Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya Dawa za Kulevya na Uhalifu [United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC)] kuelekea utendajikazi wa kituo hiki.
Ni muhimu kujua pia kuwa INTERPOL pia imeanzisha nodi ya Kukabiliana na Ugaidi ya Kikanda ambayo jukumu lake ni kusaidia nchi ambazo ni wanachama kupitia kuenezwa kwa Uwezo wa kuhakikisha sheria zinafuatwa, kusaidia na kuratibu shughuli, na kuitikia visa vya kigaidi kati ya majukumu mengine.
Kwa hakika, INTERPOL tayari imekuwa ikisaidia operesheni SIMBA na mafanikio makubwa katika kipindi cha miaka miwili iliyopita.
Ili kusaidia kukuza uwezo wa kukabili tishio la ugaidi, Baraza la Wakuu wa Polisi liliidhinisha kwamba ofisi ya usimamizi iratibu zoezi la mafunzo ya pamoja ya kikanda kila mwaka. Kwa jumla, kikanda hicho kimeshuhudia Mazoezi matatu ya Mafunzo ya nyanjani nchini Uganda na Kenya, shughuli ya zoezi la kuiga la nchini Rwanda, na zoezi mara mbili la majadiliano kuhusu changamoto fulani nchini Rwanda. Familia ya EAPCCO pia inatambua msaada wa INTERPOL, Utekelezaji wa mradi wa sheria wa kikanda wa EU katika Pembe Kubwa ya Afrika na Yemen, Taasisi ya Mafunzo ya Usalama [Institute for Security Studies (ISS)], na UNODC katika kuunga mkono mazoezi haya.
Kuhusu kukuza uwezo, EAPCCO kwa kushirikiana na ISS imeweka Mwongozo wa Mafunzo dhidi ya Ugaidi. Mwongozo huu hadi sasa umetumika kufundisha karibu afisa wa polisi 600 na maafisa wengine wa kutekeleza sheria wakiwemo mafundi wa bomu, kupitia kwa msaada wa ISS na washirika wengine wa kimataifa.
Kama kikanda, tuna nia pia kuzuia sio tu mbinu inayojulikana ya mashambulizi lakini pia tunazingatia uwezekano wa kuenezwa kwa silaha za kemikali, kibayolojia, nyuklia, na radiolojia [chemical, biological, nuclear and radiological (CBRNE)].
Ili kuimarisha zaidi uwezo wa kikanda kukabiliana na tishio la ugaidi, Baraza la Wakuu wa Polisi lilianzisha Kamati Ndogo ya Kukabiliana na Ugaidi ambayo wanachama wake ni Wakuu wa Vitengo vya Kukabiliana na Ugaidi katika nchi ambazo ni wanachama. Kamati ndogo hukutana angalau mara mbili kwa mwaka ndani ya mfumo wa Taasisi za EAPCCO na Mikutano Mikuu ya Mwaka kujadili juu ya vitisho vya kikanda hiki, mwenendo, na kuzungumzia mazoea bora na vile vile kuandaa mikakati na mapendekezo kwa Kamati ya Kuratibu ya Kudumu.
